Besinin Adı
Türkçe: Ahududu
İngilizce: Red Raspberry
Latince: Rubus idaeus
Vatanı ve İklimi:
Ahududunun ana vatanı Asya’dır. Botanik bilimine göre, Eski Yunanlılar tarafından ilk kez Kaz Dağı’nın (İda Dağı) eteklerinde bulunmuştur. Ahududunun tür adı olan idaeus ismini, bu dağdan aldığı düşünülmektedir. İkinci ihtimal ise, Yunan mitolojisinde, bir peri adı olan Ida’nın, ahududunun tür adına köken olduğu düşünülmektedir.
Ahududu, daha çok Karadeniz bölgesinde yetişse de, ülkemizin kuzeyinde, genelde 1000 metre ve daha yüksek bölgelerde, batı kesiminden doğuya doğru uzanan bir sıra boyunca, nem oranı fazla olan yerlerde doğal şekilde yetişmektedir.
Bitkisel Özellikleri:
Ahududu gibi üzüme benzeyen meyveler, iki seneden daha uzun yaşayan çalı formunda bitkiler olup, yıl içinde sürekli yeşil kalmazlar. Sürgünleri iki yıllık, kökleri ise çok yıllıktır. Oluşan tomurcuklar önce otsu olarak gelişir, daha sonra odunlaşır. İlkbahardan sonbahara kadar bitkinin gelişimi devam eder. Meyvelerinin olgunlaşması haziran, ağustos ayları arasında gerçekleşir. Kırmızı ahudunun iki çeşidi vardır. Floricane çeşidi ahududu, yıl içerisinde iki kez ürün verebilirken, Primocane çeşitleri yıl içerisinde bir kez ürün vermektedir. Renklerine göre; kırmızı, mor, siyah ve sarı olmak üzere dört çeşit ahududu vardır.
Faydaları ve/veya Zararları:
Ahududu; insülin salınımını arttıran ve kan şekerinin düşmesine yardımcı olan, mor ve kırmızı renkli meyve ve sebzelerde bulunan, antosiyanin isimli renk verici maddeyi içerir. Günde 150-200 gr ahududu tüketimi bağışıklık sisteminin güçlenmesinde yardımcı olur. Ayrıca, fenol, flavonoid ve flavon gibi antioksidan ve antikanserojen etkili maddeleri içerir. Bu maddeler, DNA hasarına ve kansere sebep olan, serbest oksijen radikallerini etkisiz hale getirerek, alzheimer ve kalp damar hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterir.
Ahududu, ellajik asit adı verilen antioksidan içeriği ile kanserli hücrelerin çoğalmasını engeller. İçeriğindeki antosiyanin ve ellajik asit; ağızda, yemek borusunda, midede ve bağırsak gibi sindirim sistemi organlarında görülen kanser çeşitlerinin tedavisinde etkilidir.
- Araştırmalara göre; yüksek yağlı bir diyete ahududu eklendiğinde, polifenol ve biyoaktif bileşikleri içerdiği için, vücut ağırlığının kontrol altına alındığı gözlemlenmiştir. Bu sebeple obezite tedavisinde de ahududuya diyette yer verilir.
Ahududu yaprağı, rahim ve leğen kemiği boşluğundaki düz kasların güçlendirilmesi ve rahatlatılmasında, doğum sancısının hafifletilmesinde ve doğumun daha kolay gerçekleşebilmesi için uzun zamandır kullanılır. Ayrıca, kadınlarda adet döngüsünü düzenlenmesinde ve ağrılarını hafifletmek için de kullanılır.
Bilgilendirme:
Yaklaşık bir su bardağı ahududu, günlük flavonoid ihtiyacımızın yarısını karşılar. Elma, muz ve armut gibi birçok meyveyle kıyaslandığında, ahududunun lif oranı daha yüksektir. Hem taze olarak, hem de kurutulmuş olarak tüketilebilen ahududu, içeriğindeki şekerden dolayı eczacılık alanında ilaçlara tat ve koku vermede kullanılmaktadır. Ayrıca; pastacılıkta, dondurma ve reçel yapımında kullanıldığı gibi, alkollü ve alkolsüz içeceklerde, likör yapımında ve içeceklerin tatlandırılmasında da kullanılır.
100 gram Ahududu’nun besin değerleri:
CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
4,8 | 1 | 3 | 3 |
Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
1,3 | 200 | 20 | 25 |
Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
0,3 | 44 | 1 | 0,6 |
Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
33,9 | 40 | 30 | 4,7 |
EYDURAN, S. P. (2007). ANKARA (AYAŞ) KOŞULLARINDA BAZI AHUDUDU ÇEŞİTLERİNİN TOMURCUK YAPILARI VE FLORAL GELİŞME DEVRELERİNİN BELİRLENMESİ. 1-5.
Muzaffer İPEK, Ş. A. (2018). Bitki Gelişimini Artırıcı Rizobakterilerin “Heritage” Ahududu (Rubus idaeus L.) Çeşidinde Bitki Gelişimi, Verim ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi. 42-43.
Mücahit PEHLUVAN, M. G. (2004). AHUDUDU VE BÖĞÜRTLENLERİN İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMİ. 51-53.
Rebecca L.Johnson, S. F. (2017). Şifalı Bitkiler Ansiklopedisi. İstanbul: National Geographic.
T. Luo, O. M.-G. (2016). Development of obesity is reduced in high-fat fed mice fed whole raspberries,raspberry juice concentrate, and a combination of the raspberry phytochemicals ellagic acid and raspberry ketone. Journal of Berry Research, 213-223.